อำเภอพนัสนิคม เป็นอำเภอของจังหวัดชลบุรี พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่ม ประชากรส่วนใหญ่นับถือพุทธศาสนา อดีตมีสถานะเป็นเมืองชั้นจัตวา ชื่อเมืองพนัสนิคม สังกัดกรมท่า ต่อมาย้ายไปสังกัดกระทรวงมหาดไทย และมาเป็นอำเภอพนัสนิคมขึ้นกับเมืองชลบุรี มณฑลปราจีน ในปัจจุบันเป็นอำเภอในจังหวัดชลบุรี
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอพนัสนิคมตั้งอยู่ทางทิศเหนือของจังหวัดชลบุรี ห่างจากตัวจังหวัดไปทางตะวันออกประมาณ 22 กิโลเมตรตามเส้นทางถนนศุขประยูร มีอาณาเขตติดต่อกับพื้นที่การปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอแปลงยาวและอำเภอบ้านโพธิ์ (จังหวัดฉะเชิงเทรา)
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเกาะจันทร์
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบ่อทองและอำเภอบ้านบึง
ประวัติศาสตร์
อนึ่งเมืองพนัสนิคมเดิมเป็นอำเภอที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในจังหวัดชลบุรี ปัจจุบันมีอาณาเขตเดิมอยู่ในอำเภออื่น ดังนี้
1.บ้านท่าตะกูด เป็นหมู่บ้านขึ้นกับเมืองพนัสนิคม สังกัดกรมท่า ในปี พ.ศ. 2441 มีการปฏิรูปการปกครองจัดตั้งมณฑลเทศาภิบาล ยกฐานะเป็นอำเภอท่าตะกูดและในปี พ.ศ. 2460 เปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอพานทอง
2.ตำบลหนองอิรุณและตำบลคลองพลู เป็นตำบลขึ้นกับอำเภอพนัสนิคม ในปี พ.ศ. 2481 ได้โอนย้ายมาขึ้นกับอำเภอบ้านบึง ในปี พ.ศ. 2517 จัดตั้งตำบลหนองใหญ่โดยแบ่งเขตการปกครองจากตำบลหนองอิรุณและตำบลคลองพลู ในปี พ.ศ. 2524 ยกฐานะเป็นอำเภอหนองใหญ่
3.ตำบลบ่อทอง เป็นตำบลขึ้นกับอำเภอพนัสนิคม ในปี พ.ศ. 2528 ยกฐานะเป็นอำเภอบ่อทอง
4.ตำบลท่าบุญมี เป็นตำบลขึ้นกับอำเภอพนัสนิคม ในปี พ.ศ. 2550 ยกฐานะเป็นอำเภอเกาะจันทร์
พระพุทธรูปประจำเมือง
พระพนัสบดี (ประกอบด้วยสัตว์ 3. ชนิด ครุฑ โค หงส์)
ประเพณีท้องถิ่น
ประเพณีงานบุญกลางบ้าน
ประเพณีไหว้พระจันทร์
สถานที่สำคัญ โบราณสถาน โบราณวัตถุ และแหล่งโบราณคดี
พระพนัสบดี
พระพุทธมิ่งเมือง
หลวงพ่อติ้ว (พระติ้ว พนัสนิคม)
โบราณสถานเมืองพระรถ พนัสนิคม
ศาลหลักเมืองพนัสนิคม (ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองพนัสนิคม)
โบราณสถานสระน้ำสระสี่เหลี่ยม
โบราณสถานเนินดินโคกพนมดี
โบราณสถานวัดโบสถ์
โบราณสถานหอไตร วัดใต้ต้นลาน
แหล่งโบราณคดีวัดหัวถนน
แหล่งโบราณคดีหนองโน
แหล่งโบราณคดีที่ฝังศพโบราณบ้านเหนือ
แหล่งโบราณคดีบ้านบนเนิน
แหล่งโบราณคดีโคกพุทรา
แหล่งค้างคาวแม่ไก่ วัดหลวงพรหมาวาส
ถ้ำนางสิบสอง
ตลาดเครื่องจักสานพนัสนิคม
อนุสรณ์สถานชาตรี ศรีชล
แชร์ข่าวนี้
180 ครั้ง
