เมืองฉะเชิงเทรา เป็นอำเภอศูนย์กลางการปกครองและการบริหารราชการของจังหวัดฉะเชิงเทรา มีพื้นที่ติดกับกรุงเทพมหานคร

ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบางน้ำเปรี้ยว

ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอคลองเขื่อนและอำเภอบางคล้า

ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบ้านโพธิ์ และอำเภอบางบ่อ (จังหวัดสมุทรปราการ)

ทิศตะวันตก ติดต่อกับเขตลาดกระบังและเขตหนองจอก (กรุงเทพมหานคร)

อำเภอเมืองฉะเชิงเทราแบ่งออกเป็น 19 ตำบล แต่ละตำบลแบ่งย่อยออกเป็นหมู่บ้าน รวม 192 หมู่บ้าน

 

ท้องที่อำเภอเมืองฉะเชิงเทราประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 20 แห่ง 

ฉะเชิงเทรา เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลางซึ่งมีประวัติความเป็นมาเก่าแก่ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ในสมัยกรุงศรีอยุธยา ประชาชนส่วนใหญ่ตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนอยู่ริมแม่น้ำบางปะกงและตามลำคลองต่างๆ โดยมี “หลวงพ่อโสธร” เป็นศูนย์รวมศรัทธาของชาวแปดริ้ว ในอดีตฉะเชิงเทรามีฐานะเป็นเมืองจัตวาอยู่ในสังกัดกระทรวงกลาโหม ต่อมาเปลี่ยนมาขึ้นอยู่ในสังกัดกรมมหาดไทยตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๑ เรื่อยมา จนกระทั่งถึงสมัยรัชกาลที่ ๕ เมื่อทรงเปลี่ยนแปลงระบบการปกครองแผ่นดินใหม่ เมืองฉะเชิงเทราจึงมีฐานะเป็นเมืองๆ หนึ่งในมณฑลปราจีนบุรี และในปี พ.ศ. ๒๔๕๙ จึงได้เปลี่ยนจากเมืองเป็นจังหวัด เรียกว่า “จังหวัดฉะเชิงเทรา” คำว่า “ฉะเชิงเทรา” เป็นภาษาเขมร แปลว่า คลองลึก อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จึงสันนิษฐานว่า เพี้ยนมาจากคำว่า ฉทึงเทรา หรือ ฉทรึงเทรา ซึ่งมาจากภาษาเขมรอันมีความหมายว่า แม่น้ำลึก คลองลึก โดยรากศัพท์นั้น คำว่า ฉทึง(ฉทรึง) มีความหมายว่า แม่น้ำ ลำคลอง และคำว่า เทรา มีความหมายว่า ลึก

อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา เป็นอำเภอหนึ่งในจำนวน 11 อำเภอ ของจังหวัดฉะเชิงเทราที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ริมขวาของแม่น้ำบางปะกง ทางทิศตะวันตก ถนนเรืองวุฒิ ตำบลหน้าเมือง ในเขตเทศบาลเมืองฉะเชิงเทรา อยู่ใกล้กับศาลากลางจังหวัดฉะเชิงเทรา มีเนื้อที่ประมาณ 375 ตารางกิโลเมตรคิดเป็น 234,375 ไร่ (ในเขตเทศบาล 12.76 ตารางกิโลเมตร นอกเขตเทศบาล 362.24 ตารางกิโลเมตร)